Fear of missing out. Menseigen of angst van de 21ste eeuw?
Bijgewerkt op: 28 apr. 2020
Vorige week organiseerde een vriendin een humanistenbijeenkomst en ik was erbij. Op zo’n avond is het idee dat een groep personen bij elkaar komt en in discussie gaat over een humanistisch onderwerp, nadat een spreker het onderwerp ingeleid heeft. De sprekers hebben meestal een sociologische, psychologische of filosofische achtergrond. Hoe deze avond tot stand is gekomen, is een weerspiegeling van de sociale mens en het initiatief van het individu. Vanuit een voorzichtig idee bracht slechts één persoon mensen bij elkaar om met elkaar in gesprek te gaan over zingeving, levensbeschouwing en hedendaagse kwesties.
Het was een kunstwerk van eenvoud en respect voor de onbevangen controle op het verloop van de avond. In het klein café waar in een achterkamer de presentatie en discussie plaatsvond, werd eerst gegeten en gedronken door het publiek. Onbekenden schudden elkaars handen en namen werden gedeeld. Met minimale inspanning pakte iedere deelnemer na het eten, zo sociaal zoals ze waren, twee stoelen vanuit de kroeg en plaatste deze netjes op een rijtje in de achterkamer. De spreker werd geïntroduceerd, het publiek luisterde en de avond begon.
In zijn woorden zijn bedrijven erop uit geld te verdienen aan mensen door ze mogelijkheden aan te bieden en influencers in te huren om de fear of missing out te voeden
Deze week ging het over de kijk op de mens die mogelijkheden tot zijn beschikking heeft. Perspectief en kennis brengen vorm aan deze mogelijkheden. Mensen nemen hun ervaringen en inzichten mee in het maken van overweging om mogelijkheden aan te gaan en een keuze te maken. Eerder schreef ik al hoe we waarden toekennen aan de krachten die werken op het brein hoe je keuzes maakt (lees https://www.kopercoaching.com/post/hoe-je-andere-keuzes-maakt). Maar wat ik destijds niet behandelde was de keerzijde van het maken van een keuze. Kies je voor de hamburger? Dan kies je niet voor de salade. Oke, sommige mensen kiezen dan voor beide opties, maar dat is niet altijd mogelijk. Wat hebben we in ons leven allemaal gemist door de keuzes die we hebben gemaakt?
Fear of missing out
Angst is voor het lijf als diesel voor de auto: krachtig en slecht voor het milieu. Deze emotie is een beleving in het lijf als reactie op een bedreiging of gevaar. Angst zet aan tot actie. Zo krachtig als dit instinctieve gevoel, komen de andere basisemoties niet*. Angst is de emotie waar we bewust en onbewust het minste over praten en het laat ons dingen doen doen die we anders niet zouden kunnen, met positieve en negatieve gevolgen. Waar de mens angstig voor is verschilt evenveel per persoon als hoe de mens met zijn angst omgaat. Dit geldt ook voor het fenomeen Fear of missing out (FOMO). Bang zijn om iets te missen. Hoe meer mogelijkheden je krijgt door ontwikkeling van bijvoorbeeld technologie, hoe meer je FOMO zou kunnen ontwikkelen. FOMO kan leiden tot slapeloosheid, depressieve klachten en angstaanvallen**. Soms vind ik het heerlijk om op de bank te blijven op vrijdagavond, maar dat is niet altijd zo. Ik geef een voorbeeld van mezelf om aan te geven hoe fear of missing out kan werken.
Chaos
Op zondag game ik graag, ik houd verder van koken en ik volg graag het werk van een psychiater op YouTube. Ik heb doordeweeks eigenlijk te weinig tijd om genoeg met alle hobby's te doen dus bedacht ik een plan om zoveel mogelijk in een dag te proppen door ze te combineren. Met YouTube op de achtergrond, kwam ik op een gegeven moment op het spannendste stukje in een spelletje en ging de wekker af die ik had gezet om de overheerlijke kersverse cake uit de oven te halen. Terwijl ik in paniek probeerde te overleven in het spelletje met het alarm van mijn telefoon op de achtergrond, verbrandde mijn cake en hoorde ik niets meer van wat de psychiater op YouTube zei. Mijn experiment was mislukt. Ook omdat ik geen lekkere cake had, maar vooral omdat mijn behoefte om met mijn hobby's aan de slag te gaan niet vervuld was.
De spreker op de humanistenavond leek ervan overtuigd te zijn dat bedrijven broeden op de FOMO. FOMO werd de hedendaagse mens aangedaan. In zijn woorden zijn "bedrijven erop uit geld te verdienen aan mensen door ze mogelijkheden aan te bieden en influencers in te huren om de fear of missing out te voeden”. Ik moest denken aan de reclames die ik voorbij zie komen op YouTube, webshops en Instagram “Al 100.000 mensen gingen je voor” en “Er zijn nog 2 tickets over. Wees er snel bij!”. Ik kan me voorstellen dat je langzaam getriggerd wordt om hetzelfde mee te maken als zoveel anderen. Het klonk plausibel en logisch. Het zijn allemaal mogelijkheden die gepresenteerd worden door bedrijven die vermomd zijn als verplichtingen. Maar het punt is, je denkt nog zelf een keuze te hebben. Als iedereen die je kent naar hetzelfde populaire feestje gaat of allemaal streven naar een goed betaalde baan, waarom zou je dat zelf ook niet willen? Zodra je een keer schuldig maakt aan online shoppen en de nieuwste outfit te hebben, is het hek van de dam. Ik krijg iedere maandag en dinsdag minstens een doos van PostNL die ik mag bewaren tot mijn buren thuis zijn. Het lijkt me sterk dat alleen bedrijven en social media de oorzaken zijn van onze FOMO. Bovendien lijkt het me onmogelijk om iets te veranderen aan mijn FOMO door social media en bedrijven aan te pakken.
FOMO komt eerder voor bij hoger opgeleiden die minder tevreden zijn over hun competentie, relaties of autonomie***. Ik denk dat social media en bedrijven FOMO faciliteren, maar niet veroorzaken en dat hoogopgeleiden steeds bewuster zijn van de externe invloeden. Steeds meer vrienden van mij verwijderen social media apps van hun telefoon. FOMO zou niet (alleen) benaderd moet worden als een sociaal fenomeen met bedrijven als boosdoeners. Een mogelijke oplossing ligt in de verbetering van je zelfbeschikking en internal locus of control.
Selfdeterminationtheory
De zelfbeschikkingstheorie is gebaseerd op drie basisbehoeftes van de mens namelijk tevreden zijn over de relaties die je hebt, de behoefte om competent te zijn en het beschikken over genoeg autonomie****. Je gedrag past zich hieraan aan en heeft twee vormen van motivatie namelijk intrinsieke en extrinsieke motivatie. Iemand die op basis van zijn intrinsieke motivatie keuzes maakt, doet dat vanuit zijn persoonlijke waarden. De persoon die keuzes maakt op basis van externe factoren, neemt beslissingen bijvoorbeeld voor het krijgen een beloning of ontwijken van een straf.
Internal locus of control
Locus of control is de mate van controle die je denkt en voelt te hebben over een situatie. Inzien dat jij een aandeel hebt in jouw keuzes is internal locus of control. Haalde je een onvoldoende voor een tentamen omdat de docent niet goed genoeg was? Dit is een voorbeeld van external locus of control.
Wat werkt is allereerst nagaan hoe sterk jouw FOMO is. Aan jezelf valt iets te veranderen en aan ontastbare fenomeen als de maatschappij niet. Als je beslissingen maakt op basis van je intrinsieke motivatie en op het gevoel van controle hebben, dan zal een groot deel van de angst om iets te missen met de tijd verdwijnen. Het gaat om de kwaliteit van de relaties in iemands leven, het gevoel van competent zijn en de tevredenheid over iemands autonomie. Werk je aan deze drie basisbehoeftes, verwacht dan minder fear of missing out (en een andere kijk op succes in het leven!)
Hoe ga jij om met externe invloeden?
Cheers,
Michiel
Bronnen
* Remmerswaal, J., Hoogendijk, A. (2012). Persoonsdynamica. Professioneel omgaan met emoties. Bohn Stafleu van Loghum.
** Scott, H., & Woods, H. C. (2018). Fear of missing out and sleep: Cognitive behavioural factors in adolescents’ nighttime social media use. Journal of Adolescence, 68, 61–65.
*** Przybylski, A. K., Murayama, K., DeHaan, C. R., & Gladwell, V. (2013). Motivational, emotional, and behavioral correlates of fear of missing out. Computers in Human Behavior, 29(4), 1841–1848.
**** Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2012). Self-determination theory. In P. A. M. Van Lange, A. W. Kruglanski, & E. T. Higgins (Eds.), Handbook of theories of social psychology (p. 416–436). Sage Publications Ltd.